Nauczanie przedmiotów przyrodniczych kształtujące postawy i umiejętności badawcze uczniów - część 1
Druk publikacji sfinansowano z 7. Programu Ramowego Unii Europejskiej w ramach projektu ESTABLISH
Praca naukowa finansowana ze środków finansowych na naukę w latach 2011-2013
przyznanych na realizację projektu międzynarodowego współfinansowanego Nr W140/2011.
I. IBSE – Inquiry Based Science Education
W rozdziale opisano podstawy teoretyczne metodologii IBSE. Zwrócono uwagę na potrzeby i możliwości kształcenia postaw badawczych uczniów w polskiej szkole.
Paweł Bernard, Anna Białas, Paweł Broś, Ton Ellermeijer, Ewa Kędzierska, Małgorzata Krzeczkowska, Iwona Maciejowska, Ewa Odrowąż, Elżbieta Szostak
Metoda naukowa w edukacji – garść refleksji
Iwona Maciejowska
Co badać? Gdzie szukać tematów? – konteksty IBSE
Iwona Maciejowska, Małgorzata Krzeczkowska
Iwona Maciejowska
Możliwości kształtowania postaw badawczych uczniów na lekcjach przyrody
Czesław Puchała
Dyskusja – metodą skutecznego porozumiewania się
Ewa Odrowąż
Jolanta Sawicka
II. Projekty edukacyjne – z doświadczeń własnych nauczycieli
Jedną z metod, które umożliwiają kształtowanie postaw i umiejętności badawczych uczniów są bez wątpienia projekty edukacyjne, a zwłaszcza te o charakterze naukowym. Od roku szkolnego 2009/10 uczniowie gimnazjum są zobowiązani do udziału w nich. Praca metodą projektów stosowana jest również w szkołach ponadgimnazjalnych. W rozdziale II zebrano opisy działań nauczycieli – praktyków, stosujących tę metodę. Zakres samodzielności uczniów w opisanych działaniach jest bardzo zróżnicowany. Trzeba także przyznać, że w niektórych przypadkach odejście od tradycyjnej, wiodącej roli nauczyciela okazuje się nadzwyczaj trudne.
Co jest, a co nie jest pracą metodą projektu edukacyjnego?
Iwona Maciejowska, Ewa Odrowąż
Promieniotwórczość wokół nas – korzyści i zagrożenia
Magdalena Calik, Ewa Odrowąż, Agnieszka Walczak
Elżbieta Milewska
Maria Korzeniowska
Halina Szczepaniec
Danuta Jesiak
Jaka jest rola chemii w życiu gimnazjalisty?
Monika Nosal
„Bezpieczne wybuchy" – pomysł na bezpieczeństwo na lekcjach chemii. Refleksje nauczyciela
Małgorzata Nodzyńska
Czy organizm ludzki może zrezygnować z tłuszczów?
Dorota Kędzierska
Renata Gwóźdź
Szkolny pokaz doświadczeń chemicznych
Anna Macikowska, Maria Pukianiec
Małgorzata Krzeczkowska
Chemia gleby - zastosowanie testu biologicznego w ocenie gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi
Jacek Antonkiewicz
Paweł Bernard
III. Projekty edukacyjne – wyniki prac grupowych zrealizowanych podczas szkoły letniej projektu ESTABLISH w Stryszawie (2011)
Nauczyciele z całej Polski - uczestnicy szkoły letniej w Stryszawie, mieli możliwość przypomnienia sobie podstawowych informacji na temat metody projektu. Następnie, pracując w 5–6 osobowych grupach, tworzyli plany projektów edukacyjnych na wylosowany temat. Wykorzystali do tego swoje doświadczenie, zasoby Internetu, wyniki dyskusji itd. W tym rozdziale przedstawiono wyniki ich pracy. Czytelnicy chcący wykorzystać dany pomysł we własnej szkole powinni go uszczegółowić, dopasować do lokalnych warunków i realnych możliwości.
Dlaczego warto segregować odpady?
Magdalena Calik, Edyta Firszt, Elżbieta Jarosławska – Hołda, Anna Kotuła, Elżbieta Mrzygłód, Jolanta Olszewska
Jesteśmy dziećmi światła - czyli do czego potrzebne jest nam światło?
Danuta Bryk, Monika Nosal, Renata Rajczakowska, Agnieszka Skrzyńska, Lidia Talar
Czy zawsze przedmioty stalowe ulegają korozji?
Agnieszka Janas, Barbara Cecot, Dorota Kamińska, Dorota Kędzierska, Małgorzata Gwóźdź, Renata Gwóźdź
Jak odczyn roztworów wpływa na nasze życie?
Ewa Kawula, Dorota Kocjan, Beata Sobesto, Małgorzata Spalik, Elżbieta Staszel, Agnieszka Zaraska
Co dostarcza energii człowiekowi, gospodarce i z jakim skutkiem?
Elżbieta Gorgoń, Mariola Kozłecka, Anna Macikowska, Bożena Pieniążek, Maria Pukianiec
IV. Nauczanie i uczenie się przez odkrywanie/dociekanie naukowe podczas lekcji i wycieczek naukowych
Nie tylko metoda projektów sprzyja kształtowaniu postaw i umiejętności badawczych uczniów. Nauczanie przez odkrywanie można realizować także w trakcie lekcji bieżących, powtórzeniowych lub wycieczek naukowych. Poniższy rozdział zawiera scenariusze zajęć prowadzonych z wykorzystaniem metodologii IBSE. Szczególnie warte polecenia jest samodzielne formułowanie przez uczniów pytań badawczych, planowanie i dyskusja wyników eksperymentów.
Badanie właściwości metali – metoda modułowa
Weronika Socha
Powtórzenie wiadomości z zakresu reakcji w roztworach wodnych
Dorota Kocjan
Z jakimi substancjami reagują kwasy?
Agnieszka Janas
Dlaczego mydła służą do prania i mycia?
Beata Sobesto, Agnieszka Zaraska
Zajęcia terenowe jako metoda służąca kształtowaniu postaw badawczych
Iwona Maciejowska
Jak energią ze słońca można uprażyć kukurydzę?
Grażyna Gaj
Prace zawarte w niniejszej książce podlegały recenzji merytorycznej, jednakże zostały wydrukowane na odpowiedzialność autorów.
Redakcja:
Iwona Maciejowska, Ewa Odrowąż
Projekt okładki, korekta i skład:
Paweł Broś
ISBN 978-83-921505-9-6
Publikacja:
Wydział Chemii UJ
ul. Ingardena 3
30-060 Kraków