W przyrodzie możemy spotkać bardzo wiele procesów chemicznych związanych z emisją światła czy energii. Przykładem takiego procesu jest np. egzotermiczna synteza tlenku magnezu z pierwiastków. Obok tego wokół nas biegną procesy chemiczne zachodzące pod wpływem światła, w którym wytwarza się materia organiczna z wody i tlenku węgla(IV), czyli fotosynteza. Znamy z życia codziennego inne procesy powiązane ze światłem jak procesy fotograficzne. Polski chemik i lekarz, Jędrzej Śniadecki (1768 – 1838), zalecał pacjentom chorującym na krzywicę dużo przebywać na świetle słonecznym, gdzie zostaje syntetyzowana witamina D zapobiegająca tej chorobie. Będąc w szkole podstawowej na lekcjach chemii możemy zaobserwować wiele procesów gwałtownego utleniania wielu substancji chemicznych, w trakcie których wydziela się energia w postaci światła i ciepła. Nie zawsze jest tak, że emisji światła towarzyszy wzrost temperatury. Wtedy mamy do czynienia z emisją tzw. światła zimnego i zjawiskiem luminescencji. To oczywiście nie wszystkie możliwe procesy wywołane działaniem światła.
Na pokazie „Chemia i światło” zostaną zaprezentowane ciekawe doświadczenia w różny sposób związane ze światłem. Doświadczenia będą ilustracją, ciekawie przygotowanego wykładu, w którym zostaną w sposób przystępny dla uczniów omówione wyżej wymienione procesy.
Terminy pokazów oraz formularz rezerwacji miejsc znajdują się na stronie Fundacji Pro Chemia.
Autorzy pokazu:
Dr Marcin Karelus
Chemik organik, wykładowca akademicki, współorganizator pokazów na Festiwalu Nauki w Krakowie, współautor filmów dydaktycznych do podręczników szkolnych.
Dr Paweł Broś
Dydaktyk chemii, nauczyciel chemii na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym, współorganizator pokazów chemicznych na Festiwalu Nauki w Krakowie, Pikniku Naukowego w Warszawie oraz Spotkań z ciekawą chemią.
Wykaz prezentowanych doświadczeń:
- Spalanie magnezu w atmosferze tlenu.
- Zapłon eteru w wyniku reakcji potasu z wodą.
- Barwienie płomienia pod wpływem spalania związków litowców i berylowców.
- Spalanie mieszanin łatwopalnych.
- Oddech smoka - likopodium.
- Spalanie bawełny strzelniczej.
- Świecenie gazów.
- Fluorescencja różnych substancji chemicznych.
- Fosforescencja.
- Test Mitscherlicha (film).
- Chemiluminescencja luminolu.
- Chemiluminescencja szczawianów diarylowych.
- Bioluminescencja - "chemiczne świetliki".
- Tryboluminescencja kwarcu.
- Fotochromizm - ditizonian rtęci.